QGIS – NATĘŻENIE ZJAWISK
Zastanawiacie się jak przedstawić natężenie zjawisk na mapie? Nie wiecie jaką metodę prezentacji kartograficznej wybrać albo jak ją wykonać?
W tym miejscu spróbujemy wam przybliżyć jedno z rozwiązań. Wykorzystamy do tego program QGIS.
Poprowadzimy was, krok po kroku, przez proces wykonania analizy gęstości zaludnienia. Dzięki temu każdy z Was będzie mógł wykonać ją samemu.
ZACZYNAMY
Do analiz będziemy potrzebowali:
Czyli nie tak dużo jakby mogło się wydawać.
Całą resztą zajmiemy się my 🙂
OPROGRAMOWANIE
Do analiz użyjemy darmowego i najbardziej znanego programu QGIS, (więcej o możliwości programu znajdziesz tutaj).
Pobieranie jest bardzo proste i nie wymaga od użytkownika żadnej tajemnej wiedzy, jedynie jaki system operacyjny posiada 🙂 Wystarczy wejść na stronę i pobrać. Na tym etapie to tyle.
Gdy masz już oprogramowanie czas na dane, którymi zasilisz program.
DANE
Nasze analizy będą dotyczyły gęstości zaludnienia więc będziemy potrzebowali :
– danych demograficznych
– danych administracyjnych
Jeżeli chcesz, żeby Twoja wizualizacja wyglądała lepiej to możesz dodać mapę podkładową albo sam sobie ją stworzyć. W tym celu będziesz musiał pobrać dane wektorowe i w naszym przypadku tak zrobimy.
Jeżeli nie wiesz skąd pobrać dane i jak możesz je wykorzystać to zapraszamy do naszego zestawienia.
POBIERANIE DANYCH
Gdy zależy Ci na wykonaniu analizy bez podkładu mapowego (który będziemy tworzyć) to pobierz tylko dane demograficzne i administracyjne. Podroździał o podkładach mapowych możesz pominąć [znajdziesz w nim informację jak pobierać dane z geoportalu].
DANE DEMOGRAFICZNE
Dane demograficzne najłatwiej pobrać z naszych źródeł. Są to dane jednolite dla całej Polski – opracowane i udostępnione przez GUS.
DANE ADMINISTRACYJNE
Polecamy pobrać je bezpośrednio ze strony Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. Pobieracie PRG: (jednostki administracyjne) – rozszerzenie .SHP
PODKŁADY MAPOWE
Jeżeli chcecie iść krok dalej to możecie pobrać warstwę z obiektami topograficznymi lub ogólnogeograficznymi. Posłużą one w tym przypadku za podkład. Polecamy pobrać je z geoportalu. Teraz w punktach i po kolei bo pobieranie nie do końca jest intuicyjne
1. Z prawej strony Geoporatlu mieści się okno z
ZAWARTOŚĆ MAPY
2. Interesują nas dane do pobrania [upewniamy się, że są zaznaczone tak jak obok i rozwijamy listę]
3. Zaznaczamy TOPOGRAFIA
4. Wybieramy:
– Baza Danych Obiektów Ogólnogeograficznych [BDOO]
– Bazę Danych Obiektów Topograficznych [BDOT 10k]
——————————————————
BDOO – wybrane warstwy wykorzystujemy jako podkłady dla map Polski
BDOT – wybrane warstwy wykorzystujemy jako podkłady dla map miast
5. Po zaznaczeniu interesujących nas baz mapa podświetli się na niebiesko
6. Z lewej strony na pasku nawigacji kliknij pierwszą ikonę ℹ️ [informacja]
7. Kliknij lewym przyciskiem myszy interesujące Cię miejsce
8. Pojawi się okno jakie dane na wybrany obszar są dostępne
9. Wybierz [BAZA DANYCH OBIEKTÓW TOPOGRAFICZNYCH]
10. Pojawi się kolejne okno [wybieramy dane o rozszerzeniu .SHP]
gotowe
WCZYTYWANIE DANYCH
Dane w QGIS-ie można wczytać na dwa sposoby. Pierwszy za pomocą zakładki WARSTWA. Drugi przez przeciągnięcie danych do programu.
- Otwórz program QGIS
- Górny pasek klikasz WARSTWA [rozwinie się lista]
- Klikasz DODAJ WARSTWĘ
- Klikasz DODAJ WARSTWĘ WEKTOROWĄ [nie potrzebujesz definicji – zrozumiesz]
5. Pojawi się okno ZARZĄDZANIE ŹRÓDŁAMI DANYCH / WEKTOR
6. Jedyne co musisz zrobić to wskazać gdzie na komputerze masz zapisane dane i wybrać te z rozszerzeniem .SHP
7. Nie zapomnij nacisnąć przycisk DODAJ ?
Kolejnym sposobem (może łatwiejszym dla Ciebie) jest przeciągnięcie interesujących Cię danych do okna projektu [to duże białe pole]. Często z tej metody korzystamy ?
Z danych administracyjnych wczytaj:
– gminy.shp
Z danych demograficznych wczytaj:
– PD_STAT_GRID_CELL.shp
Z bazy danych obiektów topograficznych [jako podkład]:
– PL.PZGiK.339.3262.OT.BUBD_A.shp [budynki]
– PL.PZGiK.339.3262.OT.KUMN_A.shp [kompleks mieszkaniowy]
– PL.PZGiK.339.3262.OT.PTKM_A.shp [teren pod drogami]
– PL.PZGiK.339.3262.OT.PTWP_A.shp [woda powierzchniowa]
– PL.PZGiK.339.3262.OT.SKDR_L.shp [droga]
– PL.PZGiK.339.3262.OT.SKTR_L.shp [tor lub zespół torów]
– PL.PZGiK.339.3262.OT.SWRS_L.shp [rzeka i strumień]
Wiemy, że trudno się połapać w tym co ściągnęliśmy z geoportalu, więc dla niewtajemniczonych mamy PLIK z rozkodowanymi warstwami
PRZYGOTOWANIE DANYCH
Przed przejściem do analiz przygotujemy dane żeby przyśpieszyć i uprościć cały proces. W naszym przypadku musimy dociąć dane demograficzne do granicy administracyjnej [SZCZECINA] i zmienić układ współrzędnych [nic trudnego].
UKŁAD WSPÓŁRZĘDNYCH
Po wczytaniu danych pierwsze co zrobimy to zmienimy układ współrzędnych. Po co? żeby granice administracyjne wyglądały tak jak je kojarzymy
- na dolnym pasku głównego okna kliknij EPSG 4258 [obecnie wyświetlany układ współrzędnych]
- pojawi się okno współrzędnych projektu wybierz lub wyszukaj w filtrze EPSG 2180 i kliknij OK [zmieniliśmy wyświetlany układ współrzędnych]
SELEKCJA OBIEKTU
W naszym przypadku nie chcemy widocznych wszystkich gmin w Polsce tylko granice Szczecina. Musimy więc dokonać selekcji obiektu i zapisać go jako odrębną warstwę.
- W oknie WARSTWY [gdzie wcześniej wczytaliśmy dane] mamy warstwę GMINY
- Klikamy prawym przyciskiem myszy i wybieramy OTWÓRZ TABELĘ ATRYBUTÓW lub na górnym pasku narzędziowym klikamy ikonę tabeli.
- W tabeli znajdziemy informacje dotyczące gmin, w tym ich nazwę. Odnajdujemy Szczecin i podświetlamy [wystarczy kliknąć w numer obiektu – w naszym przypadku jest to 2109
- Innym sposobem selekcji, jest wybór obiektu za pomocą narzędzia [zaznaczone poniżej – strzałka na żółtym polu]. Klikamy ikonkę narzędzia i za pomocą kursora wybieramy interesującą nas gminę].
- W ten sposób wybrana gmina podświetlona jest na żółto i wystarczy ją zapisać jako oddzielna warstwa.
- W tym celu wystarczy w oknie WARSTWY raz jeszcze kliknąć ją prawym przyciskiem myszy i wybrać EKSPORTUJ i dalej ZAPISZ ZAZNACZONY OBIEKT JAKO
- Nadajemy nazwę i zapisujemy [Warstwa zostanie wczytana pod wybraną przez nas nazwą]
- Na tym etapie możemy odznaczyć warstwę GMINY żeby nie była już wyświetlana lub ją usunąć.
DOCINANIE WARSTWY WEKTOROWEJ
Wczytane dane demograficzne mamy dla całej Polski a potrzebujemy je dociąć do wybranej gminy. Wcześniejsze utworzenie warstwy z granicą m. Szczecina nam to umożliwi.
- Wchodzimy w zakładkę WEKTOR na górnym pasku
- Wybieramy NARZĘDZIA GEOPROCESINGU
- Wybieramy PRZYTNIJ
- Jako warstwę źródłową wybieramy z listy PD_STAT_GRID_CELL
- Jako warstwę nakładki wybieramy z listy SZCZECIN
- Klikamy URUCHOM [w oknie warstw pojawi się nowa o nazwie PRZYCIĘTY – możemy zmienić nazwę ale nie jest to konieczne]
TWORZENIE CENTROIDÓW
Przekształcenie warstwy poligonowej zamienimy na warstwę punktową, co będzie konieczne do wykonania naszej analizy.
- Wchodzimy w zakładkę WEKTOR
- Wybieramy NARZĘDZIA GEOMETRII
- Wybieramy CENTROIDY
- Jako warstwę źródłową wybieramy PRZYCIĘTĄ wcześniej warstwę poligonową
- Klikamy URUCHOM [w oknie warstwy pojawi się nowa o nazwie CENTROIDY]
ZMIANA STYLU WYŚWIETLANIA
Zmiana stylu wyświetlania pomoże zwiększy czytelność wyświetlanych warstw. Pokażemy Ci poniżej jak prosto można to zrobić.
1. Klikamy w oknie warstw na granicę administracyjną Szczecina
2. We właściwościach warstwy wybieramy zakładkę STYL
3. Kolejno wybieramy PROSTE WYPEŁNIENIE
4. Ustawiamy kolor wypełnienia na przezroczysty
5. Kolor obrysu wybieramy wg uznania
6. Możemy też pogrubić granicę w tym celu zwiększamy szerokość obrysu
Dla warstw tworzących mapę podkładową proponujemy jasny szary a dla cieków wodnych jasny niebieski. Możecie wg swoich upodobań stworzyć własną mapę.
ANALIZA
Jak wspomnieliśmy na początku przedstawimy gęstość zaludnienia dla wybranej miejscowości. W naszym przypadku będzie to Szczecin.
Dzięki wyżej wykonanym czynnościom sam proces wykonania mapy gęstości zaludnienia będzie szybki i intuicyjny
- Wchodzimy we właściwości utworzonej warstwy CENTROIDY [klikamy na warstwę 2x]
- Przechodzimy do zakładki STYL
- Na górnym pasku mamy ustawiony JEDEN SYMBOL zamieniamy go, wybierając MAPA SKUPIEŃ
- Ustawiamy paletę barw – nasza ulubiona to MAGMA 🙂 [1]
- Odwracamy paletę kolorów [2]
- Edytujemy paletę kolorów [3]
W edycji palety barw dla nas najważniejsze jest zarządzanie przezroczystością, zwłaszcza w przypadku, gdy decydujemy się na zastosowanie map podkładowych.
- Na pasku gradientu ustawiamy krycie:
– najjaśniejszego koloru na 0%
– pozostałe kolory na 50% - Klikamy OK
Po wybraniu parametrów stylu wyświetlania warstwy musimy ustawić co będzie wyświetlane. My wyświetlimy – wczytamy tzw. wagę atrybutu – całkowitą liczbę mieszkańców, która zapisana jest w kolumnie pod nazwą TOT [w pobranej warstwie mamy możliwości wyświetlania liczby ludności zarówno ze względu na płeć, jak i grupy wiekowe na 1 km2]. W tym samym oknie możemy również ustalić promień. Nie narzucamy wartości bo zależy ona od skali wyświetlania oraz tego, jaki chcecie uzyskać efekt. Pobawcie się się tym parametrem i zobaczcie jak można różnie wyświetlać dane. Czarować kartografią 🙂
ZAPISYWANIE PROJEKTU
Jeżeli uzyskany efekt Was zadowala możecie go eksportować jako plik graficzny i dzielić się nim z innymi. Wystarczy z zakładki PROJEKT wybrać IMPORTUJ/EKSPORTUJ i kolejno EKSPORTUJ MAPĘ JAKO OBRAZ. Pojawi się nam okno gdzie możemy ustalić kilka parametrów. Dla nas najważniejsza jest rozdzielczość bo od niej zależy jakość i wielkość naszej mapy. My wybraliśmy 300 DPI.
EFEKT KOŃCOWY
Tak prezentuje się nasza mapa gęstości zaludnienia Szczecina. Dodaliśmy jeszcze pare elementów takich jak tytuł, legendę i się podpisaliśmy, żeby wiadomo było, że to my. Jeżeli coś w naszej analizie jest niezrozumiałe, macie wątpliwości albo Wam nie wyszło zachęcamy do subskrypcji lub bezpośredniego kontaktu office@gcore.pl. Postaramy się pomóc.
